Na czym polega szybkie czytanie?

Najprostsza odpowiedź na to pytanie brzmi: na czytaniu grupami wyrazów i skróceniu czasu zatrzymywania wzroku na tekście oraz eliminację błędów i nawyków czytelniczych.

Podstawowe błędy czytelnicze:

• Fonetyzacja (powtarzanie czytanego tekstu) dzieli się na:
  • zewnętrzną - powtarzanie tekstu na głos
  • wewnętrzną - powtarzanie tekstu w myślach
• regresja czytelnicza (powracanie do już raz przeczytanego tekstu)
• chęć zapamiętania 100%
• brak koncentracji
• brak celu i motywacji

Aby mózg mógł odebrać informację, nasze oko musi zatrzymać się na tekście na ułamek sekundy. Zatrzymanie to nazywamy fiksacją. U różnych osób czas fiksacji może trwać średnio od 0,25 do 1,5 sekundy (Buzan, 1999). Aby go skrócić, należy wykonywać systematycznie ćwiczenia, doskonalące m.in. szybkie postrzeganie oraz pamięć fotograficzną.

Aby oko szybciej przesuwało się po tekście, niezbędny jest wskaźnik. Może to być wąski patyczek, podobny do tego, który używamy do zrobienia szaszłyka, ale może nim być z powodzeniem ołówek czy długopis. Dzieci ucząc się czytać, pomagają sobie często palcem, podobnie jak dorośli podczas wyszukiwania terminu w słowniku lub numeru w książce telefonicznej. Te przykłady ilustrują zalety stosowania wskaźnika. Pomaga on utrzymać koncentrację, orientację w tekście oraz przyspiesza pracę oka, które „siłą woli” nie potrafi „samo z siebie” poruszać się szybciej.

Podczas szybkiego czytania, uwaga czytającego skierowana jest na wychwytywanie najistotniejszych, kluczowych wyrazów, niezbędnych do zrozumienia sensu. Proces ten wspomaga zjawisko antycypacji, polegającej na przewidywaniu i domyślaniu się, co będzie dalej. Sprawny czytelnik na podstawie kilu liter dekoduje znaczenie słowa, lub na podstawie kilku początkowych wyrazów, domyśla się znaczenia i sensu frazy lub całego zdania. Tę umiejętność w różnym stopniu posiadają wszyscy, oprócz dzieci, które dopiero rozpoczynają naukę czytania.

Terminem tym określa się rozpiętość kątową naszego wzroku. W praktyce informacja ta oznacza szerokość pola widzenia. Większość osób, z wyjątkiem tych, które mają naprawdę poważne wady wzroku w tym zakresie, widzi bardzo szeroko. Zazwyczaj, większość osób przyzwyczajona jest do tzw. „ostrego patrzenia”, tzn. takiego, podczas którego skupiamy wzrok tylko na jednym wyrazie. Podczas szybkiego czytania wykorzystywane jest tzw. „miękkie patrzenie”. Polega ono na obejmowaniu jednym spojrzeniem kilku wyrazów w linijce, lub grupy wyrazów np. w kilku linijkach lub całych akapitach.

Podstawowe ćwiczenia zwiększające tempo czytania i stopień rozumienia:

• Ćwiczenia synchronizujące pracę oka ze wskaźnikiem
• Ćwiczenia pamięci krótkotrwałej, w tym fotograficznej
• Ćwiczenia pamięci długotrwałej
• Ćwiczenia sprzyjające synchronizacji półkul mózgowych
• Ćwiczenia poszerzające pole widzenia peryferyjnego w poziomie i pionie
• Ćwiczenia zwiększające tempo czytania wraz ze wzrostem rozumienia na bazie odpowiednio dobranych tekstów treningowych